ରିପୋର୍ଟିଂ ଦକ୍ଷତା ରାଜ୍ୟର ସାମୁହିକ ବିକାଶ କରିବ

 ରିପୋର୍ଟିଂ ଦକ୍ଷତା ରାଜ୍ୟର ସାମୁହିକ ବିକାଶ କରିବ

(Published in Odisha Bhaskar on 17.12.2022)

ଓଡ଼ିଶାର ସାମାଜିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଆର୍ଥିକ ବିକାଶ ପାଇଁ ଗଣ ମାଧ୍ୟମର ଭୂମିକା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ I  
ଯଦି ଗଣମାଧ୍ୟମ ଏହି ଭୂମିକାକୁ ଠିକ ଭାବରେ ସମ୍ପାଦନ କରିନଥାଏ ତେବେ ରାଜ୍ୟର ବିକାଶ ଗୋଦର ଗୋଡ଼ରେ ମାଂସ ଲାଗିଲା ଭଳି ହୋଇଥାଏ   I  ଏହି ବିକାଶ ପ୍ରକ୍ରିୟାରୁ ଅଳ୍ପ କେତେଜଣ ମୁଷ୍ଟିମେୟ ଲୋକ ଫାଇଦା ଉଠାଇ ଥାନ୍ତି  I    ରାଜ୍ୟରେ  ଯଦି ସାମୁହିକ ବିକାଶ ନହୁଏ  ତେବେ ବିକାଶର ଉଦେଶ୍ୟ ସାଧନ ହୋଇ  ନଥାଏ  I  ରାଜ୍ୟରେ ସାମୁହିକ ବିକାଶ କରିବା ରାଜନେତା, ଶିକ୍ଷିତ ଯୁବପିଢ଼ି, ବୁଦ୍ଧିଯିବି, ସରକାରୀ, ସ୍ଵୟଂସେବୀ ଓ ଘରୋଇ ସଂସ୍ଥା ମାନଙ୍କର କର୍ତବ୍ୟ  I   ଗଣମାଧ୍ୟମର ସହାୟତାରେ ହିଁ ସାମୁହିକ ବିକାଶ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ  କାରଣ ତୃଣମୂଳ ସମସ୍ୟାର ରିପୋର୍ଟିଂ  ରାଜ୍ୟବାସୀଙ୍କୁ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରିବାରେ  ସହାୟତା କରେ  I   ରିପୋର୍ଟିଂ ଯେତେ ସ୍ଵଛ, ସରଳ ଓ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ହେବ ଏହାର ଉପକାରିତା ଓ ସମାଜ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ସେତେ ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ  I  ପାଞ୍ଚୋଟି Ws   ଯଥା "କିଏ, କଣ, କାହିଁକି, କୋଉଠି ଓ କେତେବେଳେ" ର ବିଶ୍ଳେଷଣ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ସଚେତନ କରିଥାଏ   I    ଗଣ ମାଧ୍ୟମର ରିପୋର୍ଟିଂ ଦକ୍ଷତା  ରାଜ୍ୟବାସୀଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟର ପ୍ରକୃତ ଆର୍ଥିକ, ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ସ୍ଥିତି ବିଷୟରେ ଅବଗତ  କରାଇଥାଏ  I   ଗଣ ମାଧ୍ୟମର ସ୍ଵଛ ଓ ସାହସିକ ରିପୋର୍ଟିଂ ପାଇଁ ସମାଜରେ ଉପକୂଳ ବାତାବରଣ ତିଆରି ହେବା ନିହାତି ଜରୁରୀ  I   ସାମ୍ବାଦିକ ମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଓ ସହଯୋଗ ଦିଆଗଲେ ସେମାନେ ରିପୋର୍ଟିଂର ଗୁଣାତ୍ମକ ମାନକୁ ବୃଦ୍ଧି କରି ରାଜ୍ୟର ବିକାଶ କରିଥାନ୍ତି   I  

ଦେଶରେ ଶିଳ୍ପ ବିକାଶ ପାଇଁ ଓଡିଶା ଅନେକ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ଯୋଗାଇଥାଏ  I  ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ଯୋଗାଇବା ଦ୍ୱାରା ପରିବେଶର ମଧ୍ୟ ଅନେକ କ୍ଷତି ହୋଇଥାଏ  I  ପାହାଡ଼, ପର୍ବତ, ଜଙ୍ଗଲ ଓ ଭୂତଳ ଜଳ ନଷ୍ଟ ହେବା ସଂଗେ ସଂଗେ  ପରିବେଶର ତାପମାତ୍ରା ବଢିଥାଏ  I  ବଂଚିବା ପାଇଁ ମଣିଷ ପୂର୍ବ କାଳରୁ  ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥର  ବ୍ୟବହାର ଜାଣିଥିଲା  I   ଆଜି ଲୋଭ ବିକାର ଗ୍ରସ୍ତ ମନୁଷ୍ୟ ଅତ୍ୟଧିକ ମାତ୍ରାରେ ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ପୃଥିବୀ ଗର୍ଭରୁ ବାହାର କରୁଥିବାରୁ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକଙ୍କର ଜୀବନ, ଜୀବିକା ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟରେ ହାନି ହେଉଛି   I  ପର୍ଯାବରଣର  ଅବନତି ହେବା ଫଳରେ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ମହାମାରୀ, ଭୁକମାରି ଓ  ଅସ୍ୱାଭାବିକ ଭାବରେ ହେଉଥିବା ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଦ୍ୱାରା ଧନ ଜୀବନ ନଷ୍ଟ ହେଉଛି  I    ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥର ଉତ୍ପାଦନ କଲାବେଳେ ଏହା ଯେପରି ପ୍ରକୃତିର ସନ୍ତୁଳନ ନଷ୍ଟ ନକରିବ ଏଥି ପାଇଁ ସମସ୍ତ ପଦକ୍ଷେପ ନେବା ଉଚିତ  I  ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥର ଉତ୍ପାଦନ, ଉପକାରିତା ଓ ଏହାର ପ୍ରକୃତି ଓ ମନୁଷ୍ୟ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ଗଣମାଧ୍ୟମ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇବା ଦରକାର   I   
     ପର୍ଯାବରଣର  ଅବନତି

ଦେଶର ଶିଳ୍ପ ବିକାଶ ପାଇଁ ଓଡିଶାର ଅବଦାନ ଅତୁଳନୀୟ   I   ଏତେ ଅବଦାନ ଥାଇ ଓଡିଶାରୁ ଆଜି ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ  ଶିକ୍ଷିତ, ଅଶିକ୍ଷିତ ଓ ଅର୍ଧ ଶିକ୍ଷିତ ଯୁବପିଢ଼ି ଭାରତର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ଓ ବିଦେଶକୁ ରୋଜଗାରପାଇଁ ଚାଲିଯାଉଛନ୍ତି   I  ଓଡ଼ିଆ ଶିକ୍ଷିତ ପରିବାର ଗୋଟିଏ ଦୁଇଟି ସନ୍ତାନ କରୁଛନ୍ତି  I  ସମସ୍ତେ ବାହାରକୁ ଚାଲିଗଲା ପରେ ବୁଢା ବୁଢ଼ୀ ମାନେ ନିଜ ଘରେ ପଡିରହୁଛନ୍ତି କିମ୍ବା ପିଲାଙ୍କ ପାଖକୁ ଚାଲି ଯାଉଛନ୍ତି  I   ପିଲାମାନେ ନନେଲେ ଵୃଦ୍ଧାଶ୍ରମ ଖୋଜିବାକୁ ପଡୁଛି  I  ଆଜି କଟକ, ଭୁବନେଶ୍ୱର, ପୁରୀ ଓ ରାଉରକେଲା ଇତ୍ୟାଦି ସହର ଗୁଡିକରେ ପୈତୃକ ଘରଗୁଡିକ ଖାଲି ପଡିଛି କିମ୍ବା ବିକ୍ରି ହୋଇଯାଉଛି   I  ଏହି ପରିସ୍ଥିତି ଯଦି ବେଶିଦିନ ଚାଲେ ତେବେ ଓଡିଶାରେ ଆଉ ଶିକ୍ଷିତ ଓଡ଼ିଆ ପରିବାର ରହିବେ ନାହିଁ  I  ଏହି ଉତ୍କଟ ସାମାଜିକ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ସୁଧାରିବାପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାରେ ସମସ୍ତ ଆର୍ଥିକ ସେକ୍ଟରଗୁଡିକରେ ଓଡିଶାବାସୀଙ୍କ ପାଇଁ   ରୋଜଗାର ସୃଷ୍ଟି ହେବା ଦରକାର  I   ଗଣ ମାଧ୍ୟମ ସମସ୍ତ ଆର୍ଥିକ ସେକ୍ଟରର ତୃଣ ମୂଳ ସମସ୍ୟାକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି  ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଉଚିତ  I  ଓଡ଼ିଶାରେ ଓଡ଼ିଆ କାହିଁକି ରୋଜଗାର ପାଉନାହାନ୍ତି ଏହାର ବିଶ୍ଳେଷଣ ହେବା ଉଚିତ  I  
ସବୁଠାରୁ ବଡ ସମସ୍ୟା ହେଲା ଓଡ଼ିଶାରେ ଯେଉଁ ଯୁବପିଢ଼ି  ମୁମ୍ବାଇ, ହାଇଦ୍ରାବାଦ, ପୁନେ, ଅହମଦାବାଦ, ପଂଜାବ ଓ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ରାଜ୍ୟଗୁଡିକୁ ରୋଜଗାର ପାଇଁ ଯାଉଛନ୍ତି ସେମାନେ  ଦ୍ରୁତ ଟ୍ରେନ ସୁବିଧା ନଥିବାରୁ ଜରୁରୀ  କାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଘରକୁ ଆସିପାରୁନାହାନ୍ତି   I   ହାଇଦ୍ରାବାଦର ଗଳି କନ୍ଦିରେ ଓଡ଼ିଆ ଲୋକ ରହୁଛନ୍ତି କିନ୍ତୁ ଓଡିଶା ଆସିବାକୁ ସେମାନଙ୍କୁ ତିନିମାସ ଆଗରୁ ରେଳ ଟିକେଟ କରିବାକୁ ପଡୁଛି   I  ଉଡ଼ାଜାହାଜରେ ଓଡିଶା ସିଧା ଆସିବା ପାଇଁ  ଜଣକୁ ୮୦୦୦ ରୁ ୧୨୦୦୦ ଟଙ୍କା ଲାଗୁଛି  I    ଲୋକେ ଯଦି ଗମନା ଗମନରେ ଏତେ ଅଧିକ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବେ ତେବେ ସେମାନଙ୍କ ସାମୁହିକ ବିକାଶ ହେବା କଷ୍ଟକର  I    ଟ୍ରେନ ତତ୍କାଳ ଟିକେଟ ଦଲାଲମାନଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ହୋଇପାରୁଛି  I  ସାଧାରଣ ଲୋକ ତତ୍କାଳ ଟିକେଟ ପାଇଁ ୱେବସାଇଟ ଖୋଲିବାର ଦୁଇ ମିନିଟ ଭିତରେ ତତ୍କାଳ ଟିକେଟ ସରି ଯାଉଛି  I  ଆଜି ଓଡିଶାରୁ ରେଳରେ  ହାଇଦ୍ରାବାଦ ଯିବା ପାଇଁ  ୧୦୯୧ କିଲୋମିଟର ରାସ୍ତାକୁ ପ୍ରାୟ ୨୪ ଘଣ୍ଟା ଲାଗୁଛି  I  ହାଇଦ୍ରାବାଦରୁ ଓଡିଶାକୁ ଦ୍ରୁତଗାମୀ ଡୁରଣ୍ଟ ଟ୍ରେନର ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି  I  ଓଡ଼ିଶାର ଏତେ ନେତା କେନ୍ଦ୍ରରେ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଓଡିଶାରୁ ହାଇଦ୍ରାବାଦ, ପୁନା ଓ ମୁମ୍ବାଇ ଯିବା ପାଇଁ ଦ୍ରୁତ ଟ୍ରେନ ସୁବିଧା ଆଣିପାରୁନାହାନ୍ତି   I   ତିରିଶ ବର୍ଷ ତଳେ ଭୁବନେଶ୍ୱରରୁ ମୁମ୍ବାଇ ଯିବାପାଇଁ କୋଣାର୍କ ଏକ୍ସପ୍ରେସକୁ ୩୨ ଘଣ୍ଟା ଲାଗୁଥିଲା ଆଜି ଏହି ଟ୍ରେନକୁ ୩୭ ଘଣ୍ଟା ଲାଗୁଛି  I  ଦ୍ରୁତ ରେଳ ସୁବିଧା କୋଉ ରାଜ୍ୟକୁ ମେଞ୍ଚେ ତୋ ଓଡିଶା ଭଳି ରାଜ୍ୟକୁ କେଂଚେ ମିଳୁଛି   I  ଓଡିଶାବାସୀଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ବିକାଶ ପାଇଁ ଦରକାର ଦେଶର ବଡ ବଡ ନଗରଗୁଡିକ ସହିତ ଦ୍ରୁତ ଟ୍ରେନ ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥା I      
କଳା କ୍ଷତ୍ରରେ ରିପୋର୍ଟିଂ ଦକ୍ଷତା ନଥିବାରୁ ଆଜି ଓଡ଼ିଶାର ଅନେକ ଉର୍ଣ୍ଣତ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ପରମ୍ପରା ଲୋପ ପାଇବାକୁ ବସିଲାଣି  I  କଟକର ବିଶ୍ୱ ବିଖ୍ୟାତ ତାରକସି ଓ ସିଂହ କାମର  ଭଲ କାରିଗର ଆଉ ନାହାନ୍ତି  I   ମଙ୍ଗଳାବାଗରେ ରହୁଥିବା ସିଂହ କାରିଗର ମାନେ ପ୍ରାୟ କାମ ଛାଡିଦେଲେଣି I  ଅଳ୍ପ କେତେଜଣଙ୍କୁ ଛାଡିଦେଲେ ରୁପା ତାରକସି କାମ ଆଉ କେହି କରୁନାହାନ୍ତି  I   ରାଜ୍ୟ ବାହାରୁ ରୁପା ତାରକସି ଓ ସିଂହକାମ ଅଣାଯାଇ କଟକରେ ବିକ୍ରି କରାଯାଉଛି   I   କଟକର ମୂର୍ତ୍ତିକାଶିଳ୍ପ ପରମ୍ପରା ପ୍ରାୟ ଲୋପ ପାଇ ଗଲାଣି  I  ପଚାଶ ବର୍ଷ ତଳେ କଟକର ମୂର୍ତିକାମ ସାରା ଭାରତରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲା   I   ଆଜି ମୂର୍ତ୍ତିକା କାମର ସେ ଯାଦୁକରୀ ସ୍ପର୍ଶ ଆଉ ନାହିଁ   I  


    ଓଡ଼ିଶାର ଅନେକ ଉର୍ଣ୍ଣତ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ପରମ୍ପରା ଲୋପ ପାଇବାକୁ ବସିଲାଣି 

ଓଡ଼ିଶାରେ ଥିବା ପ୍ରାଚୀନ ମନ୍ଦିର ଗୁଡିକର ପରିବେଶ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯିବା ଫଳରେ ଓଡ଼ିଶାର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପରିବେଶରେ ଅନେକ ଅବନତି ଦେଖାଦେଇଛି   I  ପ୍ରାଚୀନ ମନ୍ଦିର ଗୁଡିକର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପରିବେଶକୁ ସୁଧାରିବା ପାଇଁ ସମସ୍ତ ପଦକ୍ଷପ ନିଆଯିବା ଦରକାର   I  ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବଢିଲେ ରୋଜଗାର ସୃଷ୍ଟି ହେଵ  I  ସୁରକ୍ଷାର ଅଭାବରୁ ଅନେକ ପ୍ରାଚୀନ ମନ୍ଦିରଗୁଡିକୁ  ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀମାନେ ଯିବାକୁ ସାହସ କରୁନାହାନ୍ତି   I  ଫଳରେ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କ୍ଷତ୍ରର ଅନେକ କ୍ଷତି ହେଉଛି  I     ତୀର୍ଥ ପର୍ଯ୍ୟଟନର ବିକାଶ ପାଇଁ ଗଣମାଧ୍ୟମ  ତୃଣମୂଳ ସ୍ଥରର ସମସ୍ୟାକୁ ନିୟମିତ ଭାବରେ ଲୋକଲୋଚନକୁ ଆଣିବା ଦରକାର  I  ତୀର୍ଥପର୍ଯ୍ୟଟନ ଭଳି କୃଷି କ୍ଷତ୍ରର ରିପୋର୍ଟିଂର ଗୁଣାତ୍ମକ ମାନରେ ଉର୍ନ୍ନତି ହେଲେ ଓଡ଼ିଶାରେ ସରକାରଙ୍କ କୃଷି ସମ୍ବଧିତ ସୁବିଧା ଓ କୃଷି ଋଣର ଉପଯୁକ୍ତ ବିନିଯୋଗ ହୋଇପାରିବ  I  ଯୁବଚାଷୀମାନେ ଚାଷ ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ ନହେବାର କାରଣର ସମୀକ୍ଷା ହେବା ନିହାତି ଦରକାର  I  


     କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିରର ସୁରକ୍ଷା ଦରକାର 

ଭୁବନେଶ୍ୱର ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ସୁନ୍ଦର ସହରଗୁଡିକ ଭିତରୁ ଗୋଟିଏ I ହାଇଦ୍ରାବାଦ, ଚେନ୍ନାଇ, ପୁନା, ମୁମ୍ବାଇ ଓ ବାଙ୍ଗାଲୋର ଭୁବନେଶ୍ୱରର ସୌନ୍ଦର୍ୟ ସଂଗେ ତୁଳନା କରିହେବ ନାହିଁ  I  ଉତ୍ତମ ଓ ପ୍ରସସ୍ଥ ରାସ୍ତା, ସବୁଜିମା, ଫୁଟପାଥ, ପାର୍କ ଓ ଭେଣ୍ଡିଙ୍ଗ ଜୋନ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସହରରେ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ   I   କିନ୍ତୁ ଏହି ସୁନ୍ଦର ସହରକୁ ନଷ୍ଟ ହେବାକୁ ବେଶୀ ସମୟ ଲାଗିବ ନାହିଁ  ଯଦି ଓଡ଼ିଶାର ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ରୋଜଗାରର ସୁବିଧା ସୃଷ୍ଟି ନହୁଏ   I  ପ୍ରତିଦିନ ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ଓଡ଼ିଶାର ଗାଁ ଗହଳରୁ ଓ ପଡୋଶୀ ରାଜ୍ୟରୁ ଭୁବନେଶ୍ୱର ଓ କଟକକୁ ରୋଜଗାର ପାଇଁ ଆସୁଛନ୍ତି I  ସହର ଗୁଡିକରେ ଝୋପଡ଼ପଟି ବଢିବାର ଏହା ମୁଖ୍ୟ କାରଣ   I   ଗଣମାଧ୍ୟମ ଗାଁ ଗୁଡିକରେ ଏତେ ଅର୍ଥ ବିନିଯୋଗ ହେଲାପରେ ରୋଜଗାର କାହିଁକି ସୃଷ୍ଟି ହେଉନାହିଁ ଏହାର ତୃଣ ମୂଳ ତଥ୍ୟ ଲୋକଲୋଚନକୁ ଆଣିବା ଦରକାର  I     ଓଡ଼ିଶାରେ ଏତେ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ, ବୁଦ୍ଧି, କୌଶଳ, ହସ୍ତ ଶିଳ୍ପ ପରମ୍ପରା ଓ ସାମର୍ଥ୍ୟ ଥିବା ସତ୍ୱେ ଓଡ଼ିଶାରେ ସାମୁହିକ ବିକାଶ ନହେବା ଏକ ବିଡମ୍ବନା   I  ଓଡ଼ିଶାର ସାମୁହିକ ବିକାଶ ଓ ଯୁବପିଢିଙ୍କର  ଭବିଷ୍ୟତ ଗଣ ମାଧ୍ୟମର ଗୁଣାତ୍ମକ ରିପୋର୍ଟିଂ ଉପରେ ଅନେକାଂଶରେ  ନିର୍ଭର କରେ  I   

ସୁରକ୍ଷା ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ବିକାଶ

ସୁରକ୍ଷା  ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ବିକାଶ    

                               (ଲେଖାଟି ପ୍ରମେୟ ଖବର କାଗଜରେ ୧୮.୧୨.୨୦୨୨  ରେ ବାହାରିଛି) 

 କ୍ଟୋବର ୧୮ ତାରିଖ ଦିନ ୧୧.୪୫ ରେ କେଦାରନାଥରେ ଏକ ମର୍ମନ୍ତୁଦ ହେଲିକପ୍ଟର ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ୬ ଜଣ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ଓ ଜଣେ ହେଲିକପ୍ଟର ଚାଳକର ଅକାଳ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଯାଇଛି I  ହେଲିକପ୍ଟରଟି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନଙ୍କୁ  ନେଇ ଘନ କୁହୁଡି ଭିତରେ କେଦାରନାଥରୁ ଗୁପ୍ତକାଶୀକୁ ଯାତ୍ରା କରୁଥିଲା   I   କୁହୁଡି ଭିତରେ ରାସ୍ତା ଦେଖା ନଯିବାରୁ ହେଲିକପ୍ଟର ଚାଳକ କେଦାରନାଥକୁ ଫେରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିଲେ  I  ହେଲିକପ୍ଟରଟି  ଭୂମିଉପରୁ କମ ଉଚ୍ଚରେ ଉଡ଼ୁଥିବାରୁ ଏହାର ଡେଣା ଭୂମିକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିବା ମାତ୍ରେ ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟିଥିଲା  I   ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ ଯେତେବେଳେ କୁହୁଡିରେ  ରାସ୍ତା ଦେଖାଯାଉନଥିଲା ସେତେବେଳେ  ଏୟାର ଟ୍ରାଫିକ କଣ୍ଟ୍ରୋଲର ଉଡାଣ ପାଇଁ ଅନୁମତି କାହିଁକି ଦେଇଥିଲା   I   ତେହେରି-ଗାରୱାଲ ଇଲାକାରେ ଥିବା ଡପ୍ଲର ରାଡ଼ାର ମଧ୍ୟ ପାଗ ଖରାପ ରହିବ ବୋଲି ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଇଙ୍ଗିତ କରିଥିଲା I  ହେଲିକପ୍ଟର ଚାଳକ ଅନିଲ ସିଂଙ୍କୁ ପର୍ବତ ଇଲାକାରେ ହେଲିକପ୍ଟର ଉଡ଼ାଇବାର  ଅଭିଜ୍ଞତା   ନଥିଲା  I   ଏଭଳି ଅନଭିଜ୍ଞ ପାଇଲଟଙ୍କୁ ପର୍ବତମାଳା ଭିତରେ ହେଲିକପ୍ଟର ଉଡ଼ାଇବାକୁ ଅନୁମତି କିଏ ଦେଲା  I  ହେଲିକପ୍ଟର ସଂସ୍ଥାମାନେ ପାଞ୍ଚ ଦିନ ଚାରିଧାମ ଯାତ୍ରା ପାଇଁ  ରହିବା ଖାଇବା ସହିତ ଯାତ୍ରୀ ମାନଙ୍କ ଠାରୁ ୧୬୦୦୦୦ ରୁ ୨୦୦୦୦୦ ଟଙ୍କା ଯାଏ ଆଦାୟ କରିଥାନ୍ତି  I  ଛୋଟ ଛୋଟ  ହେଲିକପ୍ଟର ଟ୍ରିପ ପାଇଁ  ୫୦୦୦ ରୁ ୧୦୦୦୦ ଟଙ୍କା  ଦେବାକୁ ପଡିଥାଏ  I   ଧାର୍ମିକସ୍ଥଳଗୁଡିକର ବ୍ୟବସାୟୀକରଣ ହେବାଦ୍ବାରା ହେଲିକପ୍ଟର ଚାଳକ ସଂସ୍ଥାମାନେ ଅତ୍ୟଧିକ ଲାଭପାଇଁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନଙ୍କ ଜୀବନକୁ ବିପର୍ଣ୍ଣ କରୁଥିବାର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ କେଦାରନାଥ ଦୁର୍ଘଟଣାରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଜଣା ପଡୁଛି  I  

ପ୍ରତିଦିନ କେଦାରନାଥରେ  ୯  ଟି  ହେଲିକପ୍ଟର ଉଡାଣ କମ୍ପାନୀ ହଜାର ହଜାର ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କୁ ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥଳକୁ  ନବା ଆଣିବା କରିଥାନ୍ତି  I   ଚାରିଧାମ ଯାତ୍ରା  ୧୫ ମେ ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ  ଅକ୍ଟୋବର ଶେଷଯାଏ ଚାଲିଥାଏ   I  ଏବର୍ଷ ୧୪.୭ ଲକ୍ଷ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ଭିତରୁ ପ୍ରାୟ ୧.୩ ଲକ୍ଷ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ହେଲିକପ୍ଟର ଦ୍ୱାରା ଚାରିଧାମ ଯାତ୍ରା କରିସାରିଛନ୍ତି   I  ହେଲିକପ୍ଟର କମ୍ପାନୀ ମାନେ ସୁରକ୍ଷା ନିୟମ ଉଲଂଘନ କରୁଥିବାରୁ  ଆଜି ଚାରିଧାମ ଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଅନେକ ଧନଜୀବନ ନଷ୍ଟ ହେବା ସଂଗେ ସଂଗେ ପରିବେଶର ଅପୂରଣୀୟ କ୍ଷତି ହେଉଛି   I   ୨୦୧୩ ରେ ଭାରତୀୟ ବାୟୁ ସେନାର ହେଲିକପ୍ଟର  ଏମଏଇ - ୧୭ ଦୁର୍ଘଟଣା ଗ୍ରସ୍ତ ହେବାରୁ ୨୦ ଜଣ ଯବାନଙ୍କର ମୂଲ୍ୟବାନ ଜୀବନ ଚାଲିଯାଇଥିଲା  I  କେଦାରନାଥରେ ବଢି ଆସିବାବେଳେ ବାୟୁସେନା ର ଦୁଇଟି ହେଲିକପ୍ଟର ଦୁର୍ଘଟଣାଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲା  I  ୨୦୧୩ ଜୁଲାଇ ୧୪ ରେ ଉଦ୍ଧାର କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟସ୍ଥଥିବା ଗୋଟେ ହେଲିକପ୍ଟର ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିଲା  I   ଦୁର୍ଘଟଣାର କାରଣ ଜାଣିବା ପାଇଁ ଅନେକ ଅନୁସନ୍ଧାନ କମିଟି ବସିଛି କିନ୍ତୁ ଚାରିଧାମ ହେଲିକପ୍ଟର ଯାତ୍ରାର ବିପଦ କେବେ ଟଳିନାହିଁ  I  

୨୦୨୦ ରେ ହେଲିକପ୍ଟର କମ୍ପାନୀମାନେ ଚାରିଧାମ ଯାତ୍ରା ବେଳେ ୭୪ ଥର ସୁରକ୍ଷା ନିୟମ ଉଲଂଘନ କରିଥିଲେ ବୋଲି ଟାଇମ୍ସ ଅଫ ଇଣ୍ଡିଆ ତାହାର ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଇ ଥିଲା   I   ୨୦୧୮ ରେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଗ୍ରୀନ ଟ୍ରିବୁନାଲ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ସରକାରଙ୍କୁ ହେଲିକପ୍ଟର ଉଡାଣ ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରଖିବାକୁ ନିର୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲା  I ସୁରକ୍ଷା ନିୟମ ଅନୁସାରେ ହେଲିକପ୍ଟର ୨୦୦୦ ଫୁଟ ଉପରେ ଉଡିବା ଉଚିତ ଓ ଏହାର ଧ୍ୱନି ତରଙ୍ଗ ୫୦ ଡେସିବେଲରୁ ଅଧିକ ହେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ   I   ଆଜି ଅତ୍ୟଧିକ ଲାଭ ଆଶାରେ ହେଲିକପ୍ଟର କମ୍ପାନୀମାନେ କମ ଉଚ୍ଚତାରେ ହେଲିକପ୍ଟର ଉଡାଉଛନ୍ତି   I    ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ଗ୍ରାମୀଣ ଲୋକେ କହନ୍ତି ହେଲିକପ୍ଟରଗୁଡିକ ଅଟୋ ରିକ୍ସା ଭଳି ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ନବା ଆଣିବା କରୁଛି  ଫଳରେ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ଶାନ୍ତ ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶ ନଷ୍ଟ ହେବାକୁ ବସିଲାଣି   I   ହେଲିକପ୍ଟରର ଉପଯୁକ୍ତ ରକ୍ଷଣା  ବେକ୍ଷଣର ଅଭାବ, ପାଇଲଟମାନଙ୍କର ପର୍ବତ ମାଳାରେ ହେଲିକପ୍ଟର ଉଡ଼ାଇବାର କମ ଅଭିଜ୍ଞାତା ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ  ହେଲିକପ୍ଟର କମ୍ପାନୀମାନଙ୍କୁ ମନିଟରିଂ କରିବାରେ ଦକ୍ଷତା ନଥିବାରୁ ଆଜି ଅନେକ ଯାତ୍ରୀ ନିଜ ଜୀବନକୁ ବିପଦ ଭିତରକୁ ଠେଲି ଦେଉଛନ୍ତି   I  ସରକାର  ଘରୋଇ କମ୍ପାନୀମାନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଓ ଅନୁଶାସନ ଭିତରେ ରଖିବାରେ ସକ୍ଷମ ନହେବାରୁ ଅନେକ ଧନ ଜୀବନ ବିପର୍ଣ୍ଣ ହେଉଛି  I

ଘରୋଇକରଣର ଅର୍ଥ ନୁହେଁ ସରକାର ସବୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଘରୋଇ କମ୍ପାନୀମାନଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିଦେଇ ନିଶ୍ଚିନ୍ତରେ ବସିଯିବା  I   ଦକ୍ଷତା,  ସେବା ମନବୃତି, ସାଧୁତା ଓ ଦେଶ ପ୍ରେମ ନଥିବାରୁ ଘରୋଇକରଣ ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପୀଡାଦାୟୀ ହେବାର ଜଣାପଡେ  I  କେଦାରନାଥର ହେଲିକପ୍ଟର ସେବା ଏହାର ଏକ ଜ୍ୱଳନ୍ତ ଉଦାହରଣ  I  ବିକଶିତ   ଦେଶଗୁଡିକରେ ଉତ୍ତମ ଶିକ୍ଷା, ଦେଶପ୍ରେମ,  କାର୍ଯ୍ୟ କୁଶଳତା, ସାଧୁତା ଓ ନିଷ୍ଠା ଘରୋଇକରଣକୁ ଅନେକ  ଜାଗାରେ ସଫଳ କରିଛି  I  ଘରୋଇକରଣ ପାଇଁ ଲୋକଙ୍କ ଭିତରେ ଏହି ଗୁଣଗୁଡିକ ବିକଶିତ ହେବା  ଦରକାର  I   ନହେଲେ ଘରୋଇକରଣ ଘୋଡା ଆଗରେ ଗାଡି ବାନ୍ଧିଲା ଭଳି ହେବ  I  ସରକାର ଚାହିଁଲେ ପବନ ହଂସ ସରକାରୀ ହେଲିକପ୍ଟର ସେବାକୁ ଆହୁରି ବଢ଼ାଇ ପାରିବେ ଯାହା ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇପାରିବ ଓ ସରକାର ମଧ୍ୟ ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ କରିପାରିବେ  I  

୨୦୧୭ ରେ Wild  Life  Institute ଦ୍ୱାରା ହୋଇଥିବା ଏକ ଅଧ୍ୟୟନ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ  ଏଆର ଟ୍ରାଫିକ ଅଧିକ ହେବା ଦ୍ୱାରା କେଦାରନାଥ   ଅଭୟାରଣ୍ୟରେ ଥିବା ପଶୁ ପକ୍ଷୀଙ୍କ  ବ୍ୟବହାରରେ ପରିବର୍ତନ ଦେଖାଦେଉଛି    I   ଜିଓଲୋଜିଷ୍ଟ, ପର୍ଯାବରଣ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଓ ସମାଜ ସେବୀଙ୍କ ମତରେ ଏଆର ଟ୍ରାଫିକର ବୃଦ୍ଧି ସଂଗେ ସଂଗେ ସୁଡ଼ଙ୍ଗ, ରାସ୍ତା, ହୋଟେଲ, କଂକ୍ରିଟ ଢାଞ୍ଚା ଓ ବ୍ରିଜ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟାରେ ହେବାଦ୍ୱାରା ପର୍ଯାବରଣର ସନ୍ତୁଳନ ବିଗିଡି ଯାଇଛି  I     ଫଳରେ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟାରେ ବଢି,  ଭୂସ୍ଖଳନ ଓ  ବାଦଲ ଫଟା ବର୍ଷା ହେବା ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିବର୍ଷ ଧନ ଜୀବନ ନଷ୍ଟ ହେଉଛି  I  ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ   ସରକାର ଚାରିଧାମ ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ କିଭଳି ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବେ ସେଥିପାଇଁ ଏକ ସୁପରିକଳ୍ପିତ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଦରକାର  I   ବିଗତ କିଛି ବର୍ଷ ଭିତରେ  ଉତରାଖଣ୍ଡରେ ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ସାମାଜିକ ଜୀବନ ଶୈଳୀରେ ଅନେକ ଅବନତି ଦେଖାଦଇଛି   I   ୨୦ ବର୍ଷ ତଳେ ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ଏତେ ଅର୍ଥ ନଥିଲା କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ଆନନ୍ଦରେ ଜୀବନ କାଟୁଥିଲେ  I  ଜଙ୍ଗଲ, କୃଷି ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କ୍ଷତ୍ର ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କୁ ଜୀବିକା ଯୋଗାଉଥିଲା  I   ପାହାଡ଼, ଜଙ୍ଗଲ, ନଦୀ ଓ ଝରଣାଗୁଡିକ ଜୀବିତ ଲାଗୁଥିଲା ଓ ଏହା ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିଲା  I   ଆଜି ଏହି ଜାଗାଗୁଡିକରେ  ବ୍ୟବସାୟୀକରଣ ଏତେ ପ୍ରଖର ହୋଇଛି ଯେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସେବା ପାଇଁ ପଇସା ଦେବାକୁ ପଡୁଛି ଓ ସେବା ପ୍ରଦାନକାରୀଙ୍କ ଉପରେ କାହାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ନାହିଁ  I  ଏଭଳି ପରିବେଶ ବେଶିଦିନ ରହିଲେ ଏହା ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମର ଗାରିମାକୁ ନଷ୍ଟକରିଦେବ ବୋଲି ଗବେଷକ ମାନେ କହନ୍ତି   I



    ସାତପଡ଼ାରେ ଡଲଫିନ ଦେଖିବାପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ଭିଡ

ଓଡିଶା ସରକାର ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାରେ ଥିବା ପର୍ଯ୍ୟଟନ କ୍ଷତ୍ରଗୁଡିକର ବିକାଶ କରିବା ବେଳେ ଏହାର  ସାମାଜିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ  ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପରିବେଶକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ସଂଗେ ସଂଗେ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ  ସୁରକ୍ଷା ବଳୟ ସ୍ଥାପନ କରିବା ଉଚିତ  I  ଲେଖକ ଅକ୍ଟୋବର ନଅ ତାରିଖ ଦିନ ସାତପଡ଼ା - ଚିଲିକାରେ ଡଲଫିନ ଦେଖିବାପାଇଁ ଯାଇଥିଲେ  I  ତିନି ଘଣ୍ଟା ଚିଲିକା ଭିତରେ ବୁଲିବା ପରେ ମଧ୍ୟ ଗୋଟେ ବି ଡଲଫିନ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହେଲେନି   I   ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ କହିଲେ ପରିବେଶର ତାପମାତ୍ରା ଅଧିକ ହେବାରୁ ଡଲଫିନ ମାନେ ପାଣିରୁ ବାହାରୁ ନାହାନ୍ତି   I    ଚିଲିକା ଭିତରେ ଭୀଷଣ ବର୍ଷା  ଓ ପବନ ହେବା ଯୋଗୁଁ ନୌକା ଚାଳକ ଡ଼ଙ୍ଗା ରୋକି ଲଂଗର ପକାଇବାକୁ ବାଧ୍ୟହେଲା   I   ବର୍ଷା ଓ ପବନ ହେବା ଆଶଙ୍କା ଥିଲେ ତୁରନ୍ତ ଡଲଫିନ ଟୁର  ବନ୍ଦ କରିବା ଦରକାର   I  


                   ବର୍ଷା ତୋଫାନ ଭିତରେ ଡଙ୍ଗା ଚାଲିଛି 

ସାତପଡ଼ାରେ ଥିବା ସାତଟି ଘାଟରୁ ପ୍ରାୟ ୧୫୦୦ ବୋଟ ଦିନକୁ ହାରାହାରି ଦଶ ହଜାର ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ଡଲଫିନ ଦେଖାଇବାକୁ ନେଇଥାନ୍ତି  I   ଅଧିକାଂଶ ବୋଟ ଗୁଡିକରେ ସୁରକ୍ଷା ନିୟମକୁ ଉଲଂଘନ କରି  ମାତ୍ରାଧିକ ଲୋକଙ୍କୁ  ବୋଟରେ ନିଆଯାଇ ଥାଏ  I   ଅନେକ ବୋଟଚାଳକ  ଗୋଟେ ବୋଟରେ  ୧୮ ରୁ ୨୦ ଜଣ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ବସାଇ ଡଲଫିନ ଦେଖାଇବାକୁ ନେଇଥାନ୍ତି I  ବାଟରେ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନେ ଲାଇଫ ଜ୍ୟାକେଟକୁ କାଢି ଦେଇଥାନ୍ତି   I  ଅଧିକାଂଶ ବୋଟରେ ଲାଇଫ ଟିଉବ ନଥାଏ  I    ବୋଟର  ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଯାଞ୍ଚ କରିବାକୁ କେହି ଆସନ୍ତିନି  I  ଚିଲିକା ଭିତରେ ଚାରି ଘଣ୍ଟା ଯାତ୍ରା କଲାପରେ କୌଣସି ଗୋଟିଏ  ଉଦ୍ଧାରକାରୀ ବୋଟ ଦୃଷ୍ଟି ଗୋଚର ହେଲାନାହିଁ  I ବୋଟଗୁଡିକ ଚୁଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ପାଇଁ ପୋତା ଯାଇଥିବା ଅସଂଖ୍ୟ ବାଉଁଶ ଖୁଣ୍ଟି ଭିତର ଦେଇ ଅସୁରକ୍ଷିତ ଅବସ୍ଥାରେ ଗତି କରୁଥିବାର ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଲା  I


               ସାତପଡ଼ାରେ ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ

ଓଡିଶା ସରକାର ସାତପଡ଼ାରେ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ କଡା ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଉଚିତ   I   ଘରୋଇ ବୋଟ ସେବାପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେବାରେ କିଛି ଅସୁବିଧା ନାହିଁ  I  କିନ୍ତୁ ଘରୋଇ ସେବାର ଗୁଣାତ୍ମକ ମାନକୁ  ଯାଞ୍ଚ କରିବାର ଦକ୍ଷତା ସରକାରଙ୍କର ରହିବା ଉଚିତ  I    ସାତପଡ଼ା ଭଳି ଭିତରକନିକାକୁ ଅନେକ ପର୍ଯ୍ୟଟକ କୁମ୍ଭୀର ଦେଖିବାକୁ ଆସିଥାନ୍ତି   I  ଏଠାରେ ମଧ୍ୟ ସରକାର ପର୍ୟଟକମାନଙ୍କପାଇଁ ସୁରକ୍ଷା ସୁବିଧା କରିବା ଉଚିତ   I   ଦୁର୍ଘଟଣା କେବେବି ଘଟିପାରେ  I ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ଧନ ଜୀବନ ନଷ୍ଟ ହେଲାପରେ ଯାଞ୍ଚ କମିଟି ବସାଇଲେ ମୂଲ୍ୟବାନ ଜୀବନ ଫେରି ଆସେନାହିଁ    I   ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ସରକାର ସମସ୍ତ ପଦକ୍ଷେପ ନେବା ଉଚିତ   I   ସୁରକ୍ଷା, ସୁବିଧା, ସ୍ୱଛତା ଓ ସହଯୋଗରେ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କ୍ଷତ୍ରର ବିକାଶ ହୋଇପାରିବ  I  


ନଦୀ ଅର୍ଥନୀତିରୁ ରୋଜଗାର

 ନଦୀ ଅର୍ଥନୀତିରୁ  ରୋଜଗାର   

(Published in the Samaja on 28.11.2022)

ପ୍ରକୃତୀ ଓଡିଶାକୁ ଭରପୁର ଜଳ ସମ୍ପଦ ପ୍ରଦାନ କରିଛି   I   ଓଡିଶା ଏହି ଅପାର ଜଳସମ୍ପଦକୁ ଉପଯୋଗ କରି ପାରିଲେ ଏହା ଓଡିଶାର ସାମୁହିକ ବିକାଶରେ ସହାୟକ ହେବ  I   କିନ୍ତୁ ଗତ ତିରିଶ ବର୍ଷ ଭିତରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ନଦୀ ପ୍ରଦୂଷଣ ଏକ ଭୟାନକ ରୂପ ନେଇଛି  I     କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରଦୂଷଣ ବୋର୍ଡର ଏକ ରିପୋର୍ଟ (CPCB ) ଅନୁସାରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥିବା ଅଧିକାଂଶ ନଦୀଗୁଡିକ ବିଷାକ୍ତ ଓ ପ୍ରଦୂଷିତ ହୋଇଯାଇଛି  I  ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି  ଓଡିଶା, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଆସାମ, ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ, କେରଳ, ଗୁଜରାଟ,  ୱେଷ୍ଟବେଙ୍ଗଲ ଓ କେରଳ ରାଜ୍ୟ ଗୁଡିକରେ  ୬୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ନଦୀଜଳ ପ୍ରଦ୍ୟୁସିତ ହୋଇଛି  I     CPCB ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରମୁଖ ସହର ଭୁବନେଶ୍ୱର, କଟକ, ରାଉରକେଲା ଓ ପୁରୀ ପାର୍ଶ୍ୱଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥିବା ଦୟା, ଗାଙ୍ଗୁଆ ନାଳ, କାଠଯୋଡ଼ି, ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ଓ ମଙ୍ଗଗଳା ନଦୀଗୁଡିକରେ ପ୍ରଦ୍ୟୁଷଣର ମାତ୍ରା  ବହୁତ ଅଧିକ ହୋଇଥିବାର ଜଣାପଡିଛି  I   କୃଷିପ୍ରଧାନ ରାଜ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ନିଜର ଜୀବିକା ଅର୍ଜନ  ପାଇଁ ନଦୀ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥାନ୍ତି   I  ନଦୀଗୁଡିକ ଅନେକ ଆର୍ଥିକ ଗତିବିଧି ଯଥା କୃଷି, ମତ୍ସ୍ୟ ପାଳନ, ପଶୁ ପାଳନ, ଲଘୁ ଶିଳ୍ପ, କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ, ତୀର୍ଥ ପର୍ଯ୍ୟଟନ, ଜଳ ପରିବହନ ଓ ହସ୍ତ ଶିଳ୍ପ ଇତ୍ୟାଦିର ବିକାଶରେ ସହାୟକ ହେବା ସଂଗେ ସଂଗେ ଲୋକଙ୍କୁ ପାନୀୟ ଜଳ ଯୋଗାଇଥାଏ ଓ ବାତାବରଣର ତାପମାତ୍ରା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥାଏ    I     ନଦୀ ଗୁଡିକର ସୁରକ୍ଷା ଓ ସଂରକ୍ଷଣ କରାଯାଇ ପାରିଲେ  ଏହା ଓଡିଶାବାସୀଙ୍କର ଆର୍ଥିକ, ସାମାଜିକ ଓ  ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବିକାଶରେ ସହାୟକ ହୋଇପାରନ୍ତା  I

     ନଦୀ 
ଓଡ଼ିଶାର  ଆର୍ଥିକ, ସାମାଜିକ ଓ  ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବିକାଶରେ ସହାୟକ ହେବ  
ନଦୀଗୁଡିକର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଯଦିଓ ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛନ୍ତି କିନ୍ତୁ ସକାରାତ୍ମକ ରାଜନୈତିକ ଇଚ୍ଛା ଶକ୍ତିର ଅଭାବ, ଜନ ସଚେତନତାର ଅଭାବ, ସ୍ବେଛାସେବୀ ସଂସ୍ଥା ମାନଙ୍କର ଶୀଥିଳତା, ନଦୀ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପରିବର୍ତେ ଏହାର ରାଜନୀତିକରଣ, ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ମାନଙ୍କର ଉଦାସୀନତା, ଗଣମାଧ୍ୟମର ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ତୃଣ ମୂଳ ସମସ୍ୟା ଗୁଡିକୁ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବାରେ ଉତ୍ସାହ ନଥବାରୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନେକ ନଦୀ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ରୋତ ହରାଇଲେଣି  I   ଓଡ଼ିଶାର ଐତିହାସିକ ନଗର କଟକରେ ଦୁଇ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥିବା ମହାନଦୀ ଓ କାଠଯୋଡ଼ି କଟକର ହଜାର ହଜାର ବାସିନ୍ଦାମାନଙ୍କୁ ଏହାର ନିର୍ମଳ ସ୍ରୋତରେ ପ୍ରାତ ସ୍ନାନ କରିବାର ଆନନ୍ଦ ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲା  I  କଟକର ତେଲେଙ୍ଗା ବଜାର, ଚୌଧୁରୀ ବଜାର, ମାଛୁଆ ବଜାର ଓ ଜୋବ୍ରାର ଶହ ଶହ  ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀ ମହାନଦୀ ଓ କାଠଯୋଡ଼ିରୁ ମାଛମାରି ନିଜର ଜୀବିକା ଅର୍ଜନ କରୁଥିଲେ  I   ମହାନଦୀ ଓ କାଠଯୋଡିର ଅବବାହିକାରେ ରହୁଥିବା ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ଏହି ନଦୀର ଜଳକୁ କୃଷି, ଗୋପାଳନ ଓ  ପାନୀୟଜଳ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ  I    ମହାନଦୀର ଉପର ମୁଣ୍ଡରେ ଛତିଶଗଡ ସରକାର ଅନେକ ଡ୍ୟାମ ବନାଇ ଥିବାରୁ ମହାନଦୀ ଓ କାଠଯୋଡ଼ିର ସ୍ରୋତ ଆଜି ସଂକୁଚିତ ହୋଇଯାଇଛି  I  ବିଭିର୍ଣ୍ଣ ରାଜ୍ୟ ଦେଇ ବୋହି ଯାଉଥିବା ନଦୀ କୌଣସି ଗୋଟିଏ ରାଜ୍ୟର ସମ୍ପତି ନୁହେଁ  I  ନଦୀର ସ୍ରୋତକୁ ଅସ୍ୱାଭାବିକ ଭାବରେ ରୋକି ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟର ଅର୍ଥନୀତିକୁ  କ୍ଷତି ପହଂଚାଇବା ଯୁକ୍ତି ଯୁକ୍ତ ନୁହେଁ  I  ମହାନଦୀ ଓଡ଼ିଶାର ଗଙ୍ଗା ନଦୀ ସଦୃଶ  I  ଏହା ଓଡ଼ିଶାର ଗୌରବଜ୍ୱଲ୍ୟ ଇତିହାସ, ସଂସ୍କୃତି ଓ ନୌବାଣିଜ୍ୟର ମୁକସାକ୍ଷୀ  I   ଅଧିକ ଡ୍ୟାମ ନିର୍ମାଣ, ପ୍ରଦୂଷଣ,  କଂକ୍ରିଟ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ଗଛ କାଟିବା ଦ୍ୱାରା ମହାନଦୀ ଅନେକ ଜାଗାରେ ତାହାର ନିର୍ମଳ ସ୍ରୋତକୁ ହରାଇ ବସିଛି   I   ଯଦିଓ କଳକାରଖାନା,  ଭିତ୍ତିଭୂମି ପ୍ରକଳ୍ପ , ଗୃହ ନିର୍ମାଣ, ଡ୍ୟାମ ନିର୍ମାଣ ଓ ଇତ୍ୟାଦି କିଛି ଲୋକଙ୍କୁ ଲାଭବାନ କରିଛି  ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନେକ ନଦୀ ଶୁଖିଯିବା ଫଳରେ ଅଧିକାଂଶ ଆର୍ଥିକ କ୍ଷତ୍ର ଯଥା କୃଷି, ପଶୁପାଳନ, ଜଳ ପରିବହନ, କୁଟୀର ଶିଳ୍ପ,  ତୀର୍ଥ ପର୍ଯ୍ୟଟନ, ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବିକା  ଓ ପରିବେଶର ଅପୂରଣୀୟ କ୍ଷତି ହୋଇଛି  I  ବିଗତ ଦଶ ବର୍ଷରେ ହୋଇଥିବା ଏହି କ୍ଷତିର ଆକଳନ କରାଗଲେ ଏହା  ଆଧାରଭୁତ, ଗୃହ ନିର୍ମାଣ ଓ ଶିଳ୍ପ କ୍ଷତ୍ରରୁ ମିଳିଥିବା ଲାଭର ଦଶଗୁଣା ହେବ  I
ନିକଟରେ ଓଡିଶା ସରକାର ଓଡ଼ିଶାର ଜୀବନରେଖା ମହାନଦୀର ଡ୍ରେନେଜ୍ ଚ୍ୟାନେଲ୍ ଗୁଡିକୁ  ପୁନର୍ଜୀବିତ କରିବା ପାଇଁ  ୪୯.୬୭ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଏକ ପ୍ରକଳ୍ପ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛନ୍ତି  I   ଏହା ମହାନଦୀର ସ୍ରୋତକୁ   ପୁନଃଜୀବିତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ I  ପ୍ରକଳ୍ପ କରିବା ସଂଗେ ସଂଗେ ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ତୃଣମୂଳ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ କରିବା ଦରକାର  I   ଓଡ଼ିଶାରେ ଥିବା ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ଉପର ମୁଣ୍ଡରେ ଥିବା ପାହାଡ଼ଗୁଡିକରେ  ଥିବା ଜଙ୍ଗଲ ନଷ୍ଟ ହେବା ଫଳରେ ବର୍ଷା ଦିନେ ବଢିପାଣି ପାହାଡ଼ରୁ ମାଟି, ଗଛ ଓ ପଥର ନଦୀଶଯ୍ୟାକୁ ବୋହିନେଇଥାଏ  I  ଫଳରେ ନଦୀ ଶଯ୍ୟାରେ ବାଲି ଜମାହୋଇ ଏହାର ଉଚ୍ଚତା ବଢିଯାଏ ଓ ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା କମିଯାଇଥାଏ  I  ଐତିହାସିକ କଟକ ନଗରର ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ଥିବା କାଠଯୋଡ଼ି ବନ୍ୟା ସମୟରେ କଟକ ସହରଠାରୁ ପ୍ରାୟ ଦଶଫୁଟ ଉପରେ ପ୍ରଭାହିତ ହୋଇ ଆଜି ସହରବାସୀଙ୍କର ଧନଜୀବନପାଇଁ ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି  I   ଆଜି ଓଡ଼ିଶାର ନଦୀ ଗୁଡିକରେ ଅଳ୍ପ ବନ୍ୟା ହେଲେ ମଧ୍ୟ ନଦୀଶଯ୍ୟାର ଉଚ୍ଚତା ବଢ଼ିଯାଇଥିବାରୁ ବଢିପାଣି କୁଳଡେଇଁ ଗାଁ ଗଣ୍ଡାରେ ପଶି ଧନଜୀବନ ନଷ୍ଟ କରୁଛି   I  ଓଡିଶାବାସୀଙ୍କୁ ବନ୍ୟା ପ୍ରକୋପରୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ହେଲେ ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ଉପରମୁଣ୍ଡ ଓ ନଦୀ ଅବବାହିକାରେ ଥିବା ଜଙ୍ଗଲକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ନିହାତି ଜରୁରୀ  I   ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷାପାଇଁ ପ୍ରଥମେ କାଠ ଓ ପଥର ଚୋରାବେପାରୀଙ୍କ ଜଡକୁ ଯୁଦ୍ଧକାଳିନ ଭିତିରେ ନଷ୍ଟ କରିଦେବା ଦରକାର  I    ଏହି ଅପରାଧୀ ମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଦ୍ୱାରା ବନ୍ୟା ସମୟରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନେକ ନିରୀହ ଲୋକ ତାଙ୍କର ଜୀବନ ଓ ଜୀବିକା ହରାଇଥାନ୍ତି  I
 ନଦୀପଠା, ଫ୍ଲଡପ୍ଲେନ କିମ୍ବା ନଦୀକୂଳରେ ବୃକ୍ଷ ରୋପଣ ଛଡା କୌଣସି ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ ପ୍ରକଳ୍ପ ତିଆରି କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ  I  ଓଡ଼ିଶାରେ ଥିବା ନଦୀ ଗୁଡିକର ଜଳଧାରଣ କରିବାର କ୍ଷମତା, ଫ୍ଲଡ ପ୍ଲେନର ଆକାର, ନଦୀ ପଠାର ଆକାର ଓ ନଦୀ କୂଳରେ ଥିବା  ଗଛଗୁଡ଼ିକର ପଞ୍ଜିକରଣ ହେବା ଦରକାର  I  ନଦୀକୂଳରେ ଥିବା ଖାଲି ଜାଗାରେ ଦେଶୀ ଗଛର ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଆବଶ୍ୟକ  I   ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ନଦୀଗୁଡିକ ବନ୍ୟା ସମୟରେ ବୋହିଆଣୁଥିବା ଉର୍ବର ପଟୁମାଟିର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପଯୋଗ ଫସଲ ଉତ୍ପାଦନ କରିବାରେ ଲଗାଇବା ଦରକାର  I  
ସହରରେ ଥିବା ଆବର୍ଜନାପୁର୍ଣ ନାଳଗୁଡିକ ସିଧା ନଦୀଜଳରେ ମିଶିଥାଏ  I  ଅନେକ ଜାଗାରେ ନର୍ଦମା ପାଣିକୁ ସଫା କରାନଯାଇ ନଦୀ ଭିତରକୁ ଛଡା ଯାଇଥାଏ  I  ସହରର ଯାବତୀୟ ନର୍ଦମା, ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ବ୍ୟାଗ, ହସ୍ପିଟାଲ ଗୁଡିକର ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ, ଭଙ୍ଗା ଇଟା, ପଥର, କନା, କାଗଜ,  ସିମେଣ୍ଟ ଓ ମୃତ ପଶୁର ଶରୀର ଇତ୍ୟାଦି ନଦୀଗୁଡିକରେ ପକାଯାଇଥାଏ  I  ଲୋକ ସଚେତନତାର ଅଭାବରୁ ସହରରେ ଅଧିକାଂଶ ବାସିନ୍ଦା ମୁନିସିପାଲିଟି ନାଳକୁ  ନିଜ ଘରର ଡଷ୍ଟବିନ ଭଳି ବ୍ୟବହାର କରିଥାନ୍ତି  I  ସହରର ଅନେକ ଜାଗାରେ ଖୋଲାନାଳ ଥିବାରୁ ରାସ୍ତାରେ ପଡୁଥିବା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ପଦାର୍ଥ ସିଧା ନାଳ ଭିତର ଦେଇ ନଦୀକୁ  ଯାଇଥାଏ   I  ସରକାର ଏହି  ସାମାଜିକ ବ୍ୟାଧିକୁ ରୋକିବାପାଇଁ ଦୃଢ ପଦକ୍ଷପ ନେବା ଉଚିତ  I

ଓଡ଼ିଶାରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଥମେ ପଞ୍ଜିକରଣ କରାଯାଇ ଜିଓଟ୍ୟାଗ କରାଯିବ ଦରକାର  I  ସାଟେଲାଇଟ ଚିତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନଦୀର ବର୍ତମାନ ସ୍ଥିତିକୁ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ଏହାର ପ୍ରତିକାର ବାହାର କରିବା ଆବଶ୍ୟକ  I  ସ୍ଥନୀୟ ଲୋକମାନଙ୍କ ଭିତରେ ନଦୀଗୁଡିକର ମନୁଷ୍ୟ ସମାଜପ୍ରତି ଅବଦାନ ବିଷୟରେ ଜାଗରୁକତା ସୃଷ୍ଟି କରାଯିବା ଦରକାର  I   ଗଣ ମାଧ୍ୟମ ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରର ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ଦରକାର  ଓ ନଦୀ ଅର୍ଥନୀତି ଲୋକଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇବା ପାଇଁ ସମସ୍ତ ପଦକ୍ଷପ ନେବା ଉଚିତ  I   ଜଳବାୟୁର ଉତ୍ତାପ ବଢିବା ଯୋଗୁଁ ଆଜି ଓଡ଼ିଶାରେ ଶୀତଋତୁ ପ୍ରାୟ ଉଭାନ ହୋଇଯାଇଛି I  ନଦୀ ଗୁଡିକ ସୁସ୍ଥ ଓ ସତେଜ ରହିଲେ ଏହା ଓଡ଼ିଶାର ଜଳବାୟୁକୁ ମନୁଷ୍ୟ ରହିବା ଉପଯୋଗୀ କରିବ  I   ମୋଟର ଗାଡି, କୋଠାବାଡି ଓ  ଭିତିଭୂମି ବିକାଶ ପ୍ରକଳ୍ପରୁ କଣ ମିଳିବ ଯଦି  ସ୍ଵଛ ନଦୀ, ସୂର୍ଯ୍ୟ କିରଣ, ଖୋଲା ପବନ,  ସ୍ଵଛ ଜଳ, ଖୋଲା ପଡିଆ ଓ  ଗଛ ଛାଇ  ଲୋକଙ୍କୁ ନମିଳେ  I  ଆଜି ଓଡିଶାବାସୀ  ଗରମରେ ସନ୍ତୁଳା ହୋଇଯାଉଛନ୍ତି ଓ ଲଗାତାର ତୋଫାନ ସେମାନଙ୍କୁ  କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ କରୁଛି I  ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ଜୀବିକା ଅର୍ଜନ ପାଇଁ ଦୂର ରାଜ୍ୟକୁ ପଳାଉଛନ୍ତି  I  

ରାଜ୍ୟର ବିକାଶ ସବୁବେଳେ ପ୍ରକୃତି ସାଙ୍ଗରେ ସନ୍ତୁଳନ ରକ୍ଷାକରି କରିବା ଉଚିତ  I  ଲୋକପ୍ରିୟ  ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନବୀନ ପଟନାୟକ ଓଡିଶା ପର୍ଯାବରଣ କଂଗ୍ରେସର ଅଷ୍ଟମ ସଂସ୍କରଣର ଉଦ୍ଘାଟନ ସମାରୋହରେ କହିଥିଲେ  ମନୁଷ୍ୟ ସଭ୍ୟତା  ବଂଚିରହିବାପାଇଁ ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ସୁରକ୍ଷା ନିହାତି ଜରୁରୀ  I    ବିଶ୍ଵର ବିକଶିତ ଦେଶ କହୁଥିବା ଆମେରିକ, ଇଂଲଣ୍ଡ , ଫ୍ରାନ୍ସ ଓ ଇଉରୋପୀୟ ଦେଶମାନେ ପ୍ରକୃତି ସହିତ ସନ୍ତୁଲୋନ ରକ୍ଷା ନକରି ପ୍ରକୃତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି ବିକାଶ କରିବାଦ୍ବାରା ପ୍ରତି ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷରେ ଥରେ ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟ ଭିତରକୁ ଠେଲି ହୋଇ ଯାଉଛନ୍ତି  I   ନିଜ ଦେଶର ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତିକୁ ବଞ୍ଚାଇବାକୁ ଯାଇ ଅନେକ ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ର ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନକୁ ଓଲୁ ବନାଇଥାନ୍ତି   I  କେତେକ  ବିଦେଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ତିଆରି କରାଯାଇଥିବା ଠକାମି ବିକାଶ ମଡେଲ  ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ  ଆର୍ଥିକ ବିପର୍ଯୟର ପ୍ରଧାନ କାରଣ ବୋଲି ଅର୍ଥନୀତି ବିଶାରଦମାନେ କହନ୍ତି  I   ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ନେତାମାନେ ଏହି କୁହେଳିକା ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିକାଶ ମଡେଲ ପଛରେ ବାୟା ଭଳି ଗୋଡାଇ ନିଜ ଦେଶକୁ ରୁଣଯନ୍ତା ଭିତରକୁ ଠେଲିଦେଇଥିଲେ  I  ଏହି ରୁଣଯନ୍ତାରୁ ମୁକୁଳିବା ପାଇଁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କକୁ ଆହୁରି 50 ବର୍ଷ ଲାଗିଯିବ  I   ଲକ୍ଷ୍ୟହୀନ ଭାବରେ ବ୍ୟୟବହୁଳ ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡିକ ନିର୍ମାଣ କରି ଦେଶକୁ ବିକାଶ କରିବାପାଇଁ ବୃଥା ଚେଷ୍ଟାକରି ଶ୍ରୀ ଲଙ୍କାର ନେତାମାନେ ଦେଶର ଅନେକ ଆର୍ଥିକ କ୍ଷତ୍ର ଯଥା କୃଷି, ପର୍ଯ୍ୟଟନ, ହସ୍ତଶିଳ୍ପ, ହସ୍ତତନ୍ତ୍ର, ମତ୍ସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ, ଫଳଚାଷ ଓ କୁଟୀରଶିଳ୍ପ ଇତ୍ୟାଦି ଅନେକ ଆର୍ଥିକ ଗତିବିଧିକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦେଇଥିଲେ  I   ଆଜି ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ମନୁଷ୍ୟକୃତ ଆର୍ଥିକ ଦୁର୍ବିପାକ ସମସ୍ତ ବିକାଶଶିଳ ଦେଶଙ୍କ ପାଇଁ  ଶିକ୍ଷଣୀୟ I  ଓଡ଼ିଶାରେ  ନଦୀ ଅର୍ଥନୀତିର ବିକାଶ  ହେଲେ ଏହା ଓଡ଼ିଆ ଯୁବପିଢିଙ୍କୁ ସ୍ୱାଭିମାନର ସହିତ ଅନେକ ଆର୍ଥିକ ଗତିବିଧି କରିବା ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବ  I

ପ୍ରାଚୀନ ମନ୍ଦିର ଗୁଡିକର ସୁରକ୍ଷା ଓ ସଂରକ୍ଷଣ ନିହାତି ଦରକାର

Chemical free Natural Farming - an eye opener

  Chemical free Natural Farming - an eye opener (Organizer weekly has published this article on 20.03.2023) The Union Budget 2022-23 has ann...